Маркази илмӣ-таҳқиқотии Ҳисор барои татбиқ ва рушди технологияҳои каммасрафи об ва техникаи обёрӣ равона шудааст.
Тибқи қарори Шӯрои Вазирони ҶШС Тоҷикистон аз 27 майи соли 1987, дар назди Вазорати хоҷагии оби ҷумҳурӣ барои таҳқиқ ва рушди технологияҳои каммасрафи об, техникаи обёрӣ ва дар истеҳсолот татбиқ намудани дастовардҳои ҷадид Маркази илмӣ-таҳқиқотии Ҳисор таъсис дода шуд. Аз соли 1996, Марказ ҳамчун зерташкилот ба мувозинаи МД «ТоҷикНИИГиМ» гузаронида шуд. Вазифаҳои авалиндараҷаи Марказ иборатанд аз мустаҳкам кардани алоқаи илм бо истеҳсолот, инчунин такмили ихтисоси мутахассисони соҳаи об.
Масоҳати Маркази илмӣ-таҳқиқотии Ҳисор доманаҳои васеъро фаро гирифта (аз 1 то 400), минтақаҳои дорои нишебии баланд ва релефи ноҳамвор дорад. Майдони умумии он 16,2 га-ро ташкил медиҳад. Дар Марказ 20 қитъаи таҷрибавӣ аз рӯи усулҳои гуногуни обёрӣ, навъҳои зироатҳо бо рельефҳои гуногун нисбат ба минтақаҳои асосии табиӣ бунёд карда шудаанд.
Бо ташаббуси МД «ТоҷикНИИГиМ»-и Вазорати хоҷагии оби ҶШС Тоҷикистон шурӯъ аз соли 1969 дар МИТ Ҳисор озмоиши техникаи нави обёрӣ, ки барои минтақаҳои доманакӯҳ пешбинӣ шуда буданд, гузаронида шуданд. Ҳадафи кор истифодаи технологияҳои сарфакоронаи захираҳои об дар заминҳои нишеб ва ба истифодаи кишоварзӣ додани он буд. Бо назардошти хусусиятҳои парвариши зироатҳои кишоварзӣ, инчунин нишебиҳои замин, заминҳои мавҷуда такмил дода шуданд ва василаҳои нави техникии обёрӣ таҳия карда шуданд.
– Барои обёрии пахта ва токзор тарҳҳои нави лӯлаҳои обёрии зеризаминӣ ва системаҳои обёрии зеризаминӣ таҳия ва коркард шуданд;
– барои зироатҳои боғӣ тарҳҳои гуногуни обёрӣ бо истифода аз қубурҳои зеризаминӣ ва ҷӯйборҳои обёрӣ коркарда бароварда шуданд.
– дар парвариши зироати пахта ва помидор усули ҷадиди обёрии қатрагӣ бо тарзи микронамкунӣ ҳамзамон бо воридкунии нӯриҳо озмуда шуд. Дар нишебиҳои баланд ва хамиҳои ноҳамвор таҷрибаҳои обёрии боронӣ – импулсӣ барои зироатҳои хӯроки чорво ва зироатҳои ғаладонагӣ, инчунин обёрии қатрагии анорзор ва картошка гузаронида шуданд. Таҷрибаҳо оид ба омӯзиши муқоисавии усулҳои гуногуни обёрии лимӯ дар шароити води Ҳисор гузаронида шуданд.
Тадқиқотҳо дар қитъаҳои таҷрибавӣ барои таҳияи технологияҳои беҳтарини обёрӣ равона карда шудаанд, ки талафоти обро ба таври назаррас кам ва ҳосилро баланд мебардоранд. Ҳангоми истифодаи схемаҳои нав бо қубурҳои зеризаминии обёрӣ талафоти рӯизаминӣ 30-40% коҳиш ёфт, афзоиши ҳосилнокӣ 10-15% -ро ташкил дод. Ҳосили пахтаи бо обёрии қатрагӣ дар зери замин 65-80 ва помидор тақрибан 900-1100 ц / га буд, дар ҳоле ки хароҷоти обро ду баробар кам кард. Тариқи обёрии импулси фавворагӣ обёрии юнучка дар нишебиҳо бо хамии то 400, барои 5 алафдаравӣ дар сурати мавҷуд набудани эрозияи обёрӣ ҳосили массаи сабз тақрибан 800-1000 c / га ба даст оварда шуд. Ҳангоми обёрии қатрагии ангурбоғ дар нишебиҳои баланд (то 400), ҳосили буттамева 200-240 ц / га ва аз он ҳам зиёдтар буд. Ҳангоми обёрии дохили заминии ангур дар шароити ҳамвор, ба ҳисоби миёна дар тӯли 5 сол ҳосили 185 ц / га ба даст оварда шуд, ки ин нисбат ба обёрии рӯизаминӣ 30% зиёдтар аст ва сарфаи об аз ҳисоби истиснои талафоти оби рӯизаминӣ 30-35% -ро ташкил дод.
Қисми асосии дастовардҳои зикршуда татбиқи таҷрибавӣ ва истеҳсолиро гузаштанд.
– такмил додани сохтмони лӯлаи обёрии зеризаминӣ дар хоҷагии «Конститутсияи СССР» дар ноҳияи Ёвон дар майдони 20 гектар, дар совхози «Самгар» -и ноҳияи Пролетар – 2000 гектар, дар хоҷагии «Победа» -и ноҳияи Рӯдакӣ – 20 гектар;
– обёрии қатрагӣ дар деҳаи “Коминтерн” -и ноҳияи Рӯдакӣ дар майдони 18 га, дар минтақаи Ҷ.Балхӣ – 5 га ва микроирригатсияи маҳаллӣ дар х/д “40-солагии октябр” дар ноҳияи Ҷ.Балхӣ – 4 га;
– гузаронидани микронами решавӣ ба зироатҳои боғот дар х/д “Коминтерн” -и ноҳияи Рӯдакӣ дар майдони 3 гектар, дар ҳудуди деҳаи ба номи Ленини Ҷ.Балхӣ – 6 гектар;
– татбиқи обёрии фавворагӣ – импулсӣ зироатҳои марбут ба хӯроки чорво дар х/д «Ховалинг» дар майдони 150 га, дар хоҷагии ба номи Фрунзеи ш.Хиссор дар масоҳати 20 га, дар деҳаи ба номи Ленин минтақаи Ҷ.Балхӣ – 22 га.
Дар татбиқи дастовардҳои илмии болозикр ба истеҳсолот як зумра идораҳои ҳамкор ширкат варзиданд, аз онҳо Институти лоиҳакашии «Тоҷикгипроводхоз» дар таҳррезиву сохта ба истифода додани иншоотҳои обёрӣ, МД «Главтаджикводстрой» дар сохтмони шабакаҳои пӯшидаи қубурҳои обёрии қатрагӣ ва системаи импулсӣ – фавворагӣ саҳмгузор буданд. Таҷрибаҳо нишон медиҳанд, ки чунин сохтори муташакили ҳамкориҳои илмӣ – истеҳсолӣ шакли муассири гузариш аз таҳқиқоти илмӣ ба ташкили майдонҳои таҷрибавии истеҳсолиро доро мебошад.
Дар натиҷаи таҳияҳои ба итмомрасида, ҷойгоҳи муҳим ба таҳияи санадҳои меъёрӣ тааллуқ дорад. Бо назардошти натиҷаҳои таҳқиқот дар Маркази илмӣ-таҳқиқотии «Ҳисор»-и МД «ТоҷикНИИГиМ” дар якҷоягӣ бо Институти лоиҳакашии “Тоҷикгипроводхоз”, “Союзводопроект” ва дигар ташкилотҳо беш аз 10 муқаррароти меъёриву ҳуқуқӣ таҳия шуд. Танҳо дар солҳои охир “Тавсияҳо оид ба истифодаи системаи обёрии импулси синхронӣ дар шароити кӯҳистони минтақаи хушк” таҳия карда шуданд. “Шабакаи дохили хоҷагӣ бо усули обёрии рӯизаминӣ”, дастурамалҳо ба қоидаҳои “Обёрии қатрагӣ”, “Пошидани синхронӣ-импулсӣ”, “Каталоги маҷмӯи маҳсулоти типии маҳсулоти полимерӣ барои системаҳои обёрии қатрагӣ”, “Тавсияҳо оид ба такмил додани технологияи обёрии зироатҳои кишоварзӣ дар Тоҷикистон дар заминаи ташкили обёрии мутамарказ бо барномасозии ҳосил” (1985).
Барои боз ҳам такмил додани заминаи таълимию методии Муассисаи давлатии «ТоҷикНИИГваМ” бо роҳбарии илмии проф. Шейнкин Г.Ю. дар ҳамкорӣ бо Вазорати хоҷагии оби ҶШС Тоҷикистон ва “Главтаджикводстрой” дар давраи то соли 2000 татбиқи таҳқиқот ва таҷрибаҳо оид ба технологияҳои обёрии сарфаи об таҳия карда шуд. Майдонҳои асосӣ пахта ва зироатҳои марбути он, юнучқа, ғалладона, сабзавот, токзорҳо ва боғҳо мебошанд.